Magsulat, Magsulat, Magsulat

“Ang pluma ay ang nagsisilb…”

Bata pa lamang ako ay hilig ko na ang pagsusu…

Sulat. Basa. Bura. Sulat.

Hindi talaga consistent ang mga manunulat. Bura dito, singit doon. Totoo naman. Hindi sila nakukuntento hangga’t hindi nila nararating ang rurok ng kanilang satispaksyon. May ugali kasi ang isang manunulat na binabasa niya ang kanyang sinusulat nang paulit-ulit. Hindi na mawawala ‘yun sa pagiging manunulat. Seryoso. Mayroon pa ngang nakakailang bato ng papel sa basurahan dahil ‘di nila mahanap ‘yung kakuntentuhan, mali, ‘yung satispaksyon nila. ‘Di ba? Hindi talaga consistent ang mga manunulat

Naalala ko, dumalo ako sa Biyaheng Panulat na ginanap sa aking pamantasang pinapasukan ko ngayon noong nakaraang taon. Dinaluhan ‘yun ng mga batikang manunulat sa larangan ng Literaturang Filipino. At bilang isang batang manunulat, isang napakalaking pagkakataon iyon upang makipagdaupang palad sa mga iniidolo mong kapwa manunulat. Nagbigay ng mensahe ang isa sa mga bisita sa nasabing programa na si Bob Ong. Nabanggit niya sa kanyang mensahe na nawa’y hindi mawala at patuloy na magkaroon ng ‘kati’ ang mga batang manunulat na magsulat. Tinamaan ako. Oo, tagus-tagusan!

Ilang linggo ko nang tinatanong ang sarili ko kung bakit nga ba ako nasa ilalim ng kursong Jornalismo. Unti-unting bumalik sa aking isipan kung paano ko unang minahal ang pagsusulat kaysa sa mga ibang artes. Tinanong ko rin ang sarili ko na kung mahal ko ang pagsusulat, bakit ako nagdududa? Mali nga ba ako ng desisyon at pagpili sa kanya?

Elementarya pa lang ako, nasa puso ko na ang pagsusulat. Sariwa pa rin aking sa alaala, nu’ng nasa Ikalimang Baitang ako, sinubukan kong sumali sa organisasyon ng mga Jornalista. ‘Yun ang una kong subok kaya ginawa ko ang makakaya ko. Pero alam kong hindi pa ‘yun ang best ko. Nilabas ang resulta ng mga nakapasa. Sa kabila ng hindi ko pagbibigay ng buong sarili ko, kampante akong makukuha ko ang isang puwang sa kanya dahil isang linggo akong pinuri ng tagapayo ng organisasyong ‘yun. Pero kabaligtaran ang nangyari. Hindi ako nakapasa. Nakakadismaya. Nakakapanghina ng loob. Sinumpa ko sa sarili ko makakapasok din ako.

Dumaan ang ikaanim na baitang. Ang pagtatapos. Wala pa rin. Ikaunang taon ko noon sa sekundarya nang subukan kong makipaglaban muli para sa kanya. Hindi pa rin ako pinalad. Pakiramdam ko ay nasayang na naman ang isang taon ko na sa halip ay nagsasanay na sa pagsusulat kasama ang iba pang may gusto sa kanya. Ang plumang matinta ay naging tigang at tuyo. Naisip ko, isang araw, hindi ko kailangang maging miyembro ng organisasyon para masanay ang aking kaalaman sa pagsusulat. Oo, susubukan ko pa ring sumali pero ‘pag handa na talaga ako at alam kong karapat-dapat ako para sa kanya. Hindi ko sasayangin ang isang taon ko. Magsasanay ako sa sarili ko.

Dalawang beses sa isang linggo kung bumisita ako sa aming silid-aklatan. Hindi para magbasa o humiram ng libro, kundi para makinig ng lektura ng mga pagsasanay ng aming Campus Journalists. Nagsimula iyon nu’ng sinubukan kong tumingin ng libro tungkol sa Jornalismo, kaso sabi nu’ng librarian namin ginagamit daw nu’ng mga Campus Journalist. At natuklasan ko na sa pagitan ng mga lalagyanan ng mga libro ang mundong magdudugtong sa aming dalawa – ako at ang pagsusulat.

Dalawang taon kong ginawa ang prosesong ‘yun. Buti na lang at ‘di ako nahahalata at nahuhuli. Bukod sa pagsasanay  na ‘yun ay tumitingin rin ako sa internet para sa karagdagang kaalaman. At ang nagsisilbing aplikasyon ko ay tuwing may aktibidad o asignatura kaming pagsulat ng sanaysay o ‘di kaya’y may patimpalak sa pagsulat ng sanaysay sa loob ng paaralan. Banned ang mga Campus Journ sa mga ganoong patimpalak kaya iniisip kong may pag-asa akong manalo. Training ground kumbaga.

Dumating ang ikatlong taon ko sa hayskul, dito ko na ipinasyang subukan muli ang aking kakayahan at ipaglaban siya. Dumating ang araw ng try-out. Ginamit ko ang mga natutunan ko at sa pagkakataong ito, ibinigay ko ang buong sarili ko. Isang linggo pa raw bago malaman kung sino ang mga pumasa. Nag-antay ako. Lumipas ang isang linggo. Nawala ang listahan. Anak ng tikbalang! Anong nangyari? Halos gumuho ang mga pangarap ko at gusto ko na silang isumpa lahat. Nagtanong ako kung may try-out ulit. Wala na raw panahon kaya pumili na lang sila sa mga top student ng aming klase. Malapit na raw kasi DSSPC, isang patimpalak na kinabibilangan ng mga mahuhusay na manunulat sa buong lungsod. Ang dating sa’kin ay para akong fetus na ipinagkaitan ng karapatang mabuhay. Napakadaya ‘di ba? Napaka-unfair.

Sinumpa ko ang batch na ‘yun. Hindi ko matanggap na kailangan ko pang maghintay ng isa na namang taon bago sumubok muli. Asar! Pero sige na nga, huli naman na. Sumubok ako sa huling pagkakataon, at ang paksa – ipagmalaki mo ang probinsya mo.  Aba matindi talaga! Ni hindi pa nga ko nakakarating du’n eh. Kapag minamalas ka nga naman. Bahala na nga. Kinuwento ko na lang kung ano ‘yung mga naririnig ko sa Kuya ko. Anuman ang mangyari, tatanggapin ko kung ano ang magiging resulta. Ang mahalaga, ginawa ko ang lahat para ipaglaban siya at ibinigay ko nang buong-buo ang sarili ko sa kanya. Oo, nawalan ako ng tiwalang makakapasa ako. Pero tulad ng inaasahan, kagaya ng mga cliché sa mga teleserye, oo, nakapasa ako. Siguro nga ito ‘yung sinasabi nilang, “It’s worth the wait.”

Sinulit ko ang pagakakapasok ko, ninamnam ko ang bawat oras na kasama ko siya, nagsanay ako sa silid-aklatan na kasabay siyang kumain, sinusulit ang lamig na dala ng aircon at natutulog o ‘di kaya’y naglalaro ng board games na kasama siya. Ganito ang pagsasanay namin sa dalawang buwan, kakaiba. Pero nakatulong ito sa’kin, ito ang tumulong sa akin upang bumalik ang tiwala ko sa kakayanan kong magsulat.

Lumaban ako. Nakipagsapalaran sa totoong laban. Natalo. Nadapa. Tumayo. Nanalo. Dito ko minahal nang lubos ang pagsusulat.

Nagtapos ako ng sekundarya na may uwing diploma at plumang hindi nakikita. Pumasok sa kolehiyo na may baong mga pangarap na muntikan nang hindi matuloy. Nag-enroll ako sa Sintang Paaralan na Accountancy ang kukuning kurso. Desidido ang isipan kong kunin ang kursong pilit kong pinili. Pero sa huling dalawang minuto, nagbago ang paninindigan ko. Kailangan kong sundin ang gusto ng puso ko kundi alam kong pagsisisihan ko ‘to. Tinawagan ko ang nanay ko para sabihin ang aking pasya. “Sige ‘Nak, kung saan ka magiging masaya, doon rin ako.” Ito na ang nagtulak sa’kin upang talikuran ang kursong ‘di ko pinangarap at balikan ang totoo kong hinahangad.

Balik tayo kay Bob Ong, oo nga, tinamaan nga ako sa kanya. Nagkaroon kasi ako ng pagdududa sa sarili ko. Pagdududa kung kaya ko ba talagang magsulat. Pagdududa kung mahal ko ba talaga ang pagsusulat. Tinamaan ako ng katamaran sa pagsusulat dahil kampante akong may maisusulat ako. ‘Yung dahil sa matinding katamaran, halos halo-halo na ‘yung mga ideya at istorya sa utak ko. Parami nang parami hanggang sa wala na akong masimulan at matapos. Naisip ko na kailangan ko nang kumilos at magsulat nang magsulat.

‘Di ba walang consistency ang mga manunulat? Pero joke lang talaga ‘yun. Ang ibig ko kasing sabihin, hindi consistent ang isang manunulat hangga’t hindi niya nailalabas o naipapahayag ang totoong siya, ang mga gusto niyang sabihin. Hindi siya nakukuntento hangga’t ‘di niya nakukuha ‘yung satispaksyon. Oo, merong nagsusulat para kumita, o kaya may pinaglalaban, o dahil sa gusto niyang mapasaya ang mga mambabasa. Pero lahat ‘yun ay tumutukoy sa iisang punto. Ito ay nagsusulat siya dahil may gusto siyang sabihin. Nagsusulat siya dahil gusto niya.